Hvað ungur nemur gamall temur, segir máltækið. Skrifarinn var svo lánsamur að eiga þess kost að starfa við skógrækt í nokkur sumur á unglingsárunum. Á myndinni má sjá hann ásamt vinnufélögunum við Austmannabrekku í Haukadal um 1960 eða 1961, en hann er þar næst efst. Í baksýn er Laugafell sem er rétt við Geysi, sem sjá má glitta í á myndinni ásamt Íþróttaskóla Sigurðar Greipssonar þar sem nú er Hótel Geysir. Takið eftir að enginn skógur sést, fyrir utan nokkrar birkihríslur. Þarna er nú kominn gríðarmikill skógur með háum trjám.

Byrjað var á því að grisja birkikjarrið með kjarrsög. Kjarrsögin líkist  vélorfi, nema í stað bandspottans sem klippir grasið er hjólsagarblað. Sá er þessar línur ritar er einmitt með ólarnar sem héldu uppi kjarrsöginni spenntar um axlir. Gerðar voru langar rásir í birkikjarrið upp eftir fjallshlíðinni með um 2ja metra millibili. Síðan var gróðursett í rásirnar, ýmist með skógræktarhaka eða bjúgskóflu. Plöturnar voru í búntum og berróta, en ekki í fjölpottabökkum eins og algengast er í dag.

Við gróðursettum í akkorði, eins og það var kallað. Mikill hugur var í mönnum og unnið langt fram á kvöld, enda náðu menn að planta vel yfir 1000 plöntum á dag, þ.e. hver og einn. Launin voru heldur hærri en jafnaldrar okkar fengu í almennri verkamannavinnu, en puðið örugglega miklu meira.

Þó mikið væri unnið í Haukadal, þá var einnig töluvert puðað í Heiðmörk og Skógræktarstöðinni í Fossvogi. Á þessum þrem sumrum lærðu menn mikið um skógrækt, grisjun, áburðargjöf og uppsetningu girðinga.  Líkaminn stæltist og útveran var mikil og holl.

Varla hefur höfundinn grunað þegar hann sat hugsi í Austmannabrekku að hann væri farinn að puða aftur fjórum áratugum síðar á eigin landi þar skammt frá. Fáeinir hektarar sem biðu óþreyjufullir eftir því að verða klæddir skógi. Reyndar vill svo til að landskikinn er á myndinni í beinni línu lárétt fyrir framan höfuð hans. Svosem tvær eða þrjár höfuðbreiddir. Kanski var hann að dreyma eitthvað í þeim dúr.  Segja má að sagan endurtaki sig, því réttum fjórum áratugum eftir að myndin var tekin var aftur hafist handa við að girða, græða upp, planta og bera á. Næstum á sama stað og nú er sprottinn fullvaxinn skógur, skógur sem hann gerði með eigin höndum.

Skömmu eftir aldamót var verið að grisja í Austmannabrekku. Þetta voru engin smá tré. Gamli skógarrefurinn stóðst ekki mátið og taldi árhringina. Viti menn, þetta gátu verið litlu berróta plönturnar sem hann plantaði um 1960 ásamt félögum sínum. Undarleg tilfinning liðaðist um kroppinn…

Fjöldi Íslendinga dundar sér við að setja niður plöntur sér til ánægju, enda fátt sem veitir jafn mikla gleði. Tilgangurinn er ekki að rækta nytjaskóg, heldur að bæta land sem oft hefur farið illa, meðal annars vegna ofbeitar. Skógurinn veitir skjól og fuglarnir þyrpast að. Opið stormasamt land breytist í skjólgóðan unaðsreit. Ekki sakar ferska loftið og hreyfingin sem stælir líkama kyrrsetumannsins.

 

Hvað ungur nemur gamall temur, segir í upphafi. Hér má sjá tvær hörkukonur aðstoða við gróðursetninguna. Önnur kynslóð tekin til starfa. María Björg Ágústsdóttir (Maja) var í íslenska kvennalandsliðinu í knattspyrnu, en Julie Chu silfurverðlaunahafi á Ólympíuleikjunum 2002, 2010 og 2014 og bronsverðlaunahafi 2006. Báðar voru vinkonurnar í sumarleyfi frá námi við Harvard þegar myndin var tekin. Ekki er amalegt að fá svona hjálp .

Það er auðvitað alveg ljóst, að afköstin, þegar verið er að dunda við áhugamannaskógrækt, eru ekki nema brot af afköstum atvinnumanna.

Bloggarinn afkastaði vel yfir 1000 plöntum á dag á unglingsárunum, en það þykir honum í dag mátulegur skammtur yfir sumarið. Auðvitað er ekki nóg að koma plöntunum í jörð.

Alls konar stúss fylgir að sjálfsögðu, en það eykur bara ánægjuna. Á myndinni má sjá 400 plöntur bíða þess óþreyjufullar að komast í jörð, en bak við þær eru bakkar undan um 2000 plöntum.

Sjálfsagt er fátt sem kennir manni þolinmæði eins vel og gróðursetning trjáplantna í íslenskri náttúru.

Plönturnar eru viðkvæmar og þarf að hlúa vel að þeim í æsku, alveg eins og mannfólkinu. Þeim veitir ekki af hollri fæðu og þurfa áburðargjöf fyrstu árin. Stundum koma vorhret sem fara illa með litlu greyin, en flest komast þó á legg um síðir. Þegar þau hafa náð manni í hné finnst manni að kominn sé vísir að skógi. Ekki ósvipuð tilfinning og þegar litlu börnin læra að ganga.  Stærstu trén eru nú orðin um tveggja mannhæðar há, þó flest séu ennþá verulega minni.

Á unglingsárum plantaði pistilshöfundur líklega einhverjum tugum þúsunda, en um áttaþúsund á undanförnum árum. Ekki er ætlunin að planta nytjaskógi, síður en svo. Eingöngu að fegra landið þannig að það veiti dýrum og mönnum skjól og yndi. Ef til vill má tala um “gisinn útivistarskóg”.

Vefsíðan www.kolvidur.is segir mér að ég þurfi að gróðursetja 60 tré á ári til að friða samviskuna. Hvað ætli ég sé búinn að kolefnisjafna fyrir mörg ár?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fleiri “fyrir og eftir” myndir eru á síðunni Iðavellir í Haukadal – Landbætur…