Oft hefur mér komið til hugar að “endurheimt votlendis” með því að fylla í skurði sé ekki endilega rétt aðferð til að minnka losun koltvísýrings.

Annar möguleiki til að binda kolefni, og jafnvel betri, er að rækta skóg á landinu, eða einfaldlega friða það og leyfa sjálfsáðum trjáplöntum að vaxa.

Á myndinni efst á síðunni má sjá hvernig fyrrum votlendi hefur gerbreytt um svip á fáum áratugum. Þarna var landið ræst með mörgum skurðum, en hefur lengi verið laust við ágang hesta og kinda. Svona skógur er væntanlega duglegur að binda koltvísýring og auðvitað miklu fallegri en einhver dýjamýri. Þarna hefur engu verið plantað. Allt er sjálfsáð.

Landið er ofarlega í uppsveitum og er alllangt síðan landið var þurrkað með skurðgreftri. Á myndinni hér fyrir neðan sjást þessir skurðir og hvernig myndin var tekin til vesturs.

Til þess að flýta fyrir að skógur vaxi upp nánast af sjálfdáðum mætti planta fáeinum birkiplöntum hér og þar, jafnvel aðeins 100 stk. í hvern hektara, þ.e. um 10 metrar milli pantnanna. Eftir nokkur ár fara þessi tré að bera fræ og verða frælindir. Sjálfsáðar plöntur fara að skjóta upp kollinum vítt og breitt. Á fáeinum áratugum verður birkiskógurinn þéttur og fallegur. Þetta kostar lítið sem ekkert, eða þrjá bakka af birkiplöntum í hvern hektara. Um 15.000 krónur kosta plönturnar samtals. Auðvitað verður einnig að girða landið fjárheldri girðingu.

Að sjálfsögðu má planta þéttar, nota fleiri tegundir en birki og jafnvel stunda formlega skógrækt. En til að koma til meira og minna sjálfsáðum skógi þarf litla fyrirhöfn. Fyrst og fremst þarf að friða landið og girða, og tryggja að frælindir skorti ekki.

Síðan er auðvitað einfalt að flétta svona birkiskóg við votlendissvæði með því að fylla í skurði í hluta landsins. Þannig má fara bil beggja og tryggja fjölbreytt fugla- og plöntulíf ásamt skjólgóðum skógi.

 

Fáir virðast kunna svar við þessum spurningum, sem þó eru grundvallaratriði í umræðunni um laoftslagsmál.

 

Framræst land nú áætlað 70 þúsund hekturum minna en áður var talið.
Jón Guðmundsson, lektor við LbhÍ
…

Losun stendur aðeins yfir í 50 ár

Í meistararitgerð Gunnhildar Evu Gunnarsdóttur við Háskóla Íslands  frá 2017 var reynt að meta losun kolefnis í þurrkuðum mýrum. Niðurstöður hennar benda til að losun sé mest fyrstu árin en sé síðan hlutlaus að 50 árum liðnum. Það er ekki í samræmi við þær viðmiðunartölur sem yfirvöld á Íslandi styðjast við í sínum aðgerðaráætlunum. Það þýðir væntanlega að losunartölur geti verið stórlega ýktar og mokstur í stærstan hluta skurða á Íslandi kunni því að þjóna litlum sem engum tilgangi. Jarðraskið sem af því hlýst gæti hinsvegar allt eins  leitt til aukinnar losunar”.

Sjá meira hér í Bændablaðinu.

 

 

 

 

Flestir efnaferlar varðandi niðurbrot fylgja veldisfalli. Sama gildir um fjölmörg fyrirbæri í náttúrunni. Losun CO₂ úr framræstu mýrlendi fylgir væntanlega einnig veldisferli. Losunin  er mest í byrjun, en fellur síðan nokkuð hratt.

Helmingunartími er skilgreindur sem tíminn þar til losun á tímaeiningu (t.d. á ári) er komin niður í helming af því sem hún var í byrjun. Ef helmingunartíminn varðandi losun á CO₂ úr framræstri mýri er 10 ár, þá er árleg losun komin niður í fjórðung eftir 20 ár, 12% eftir 30 ár og 6% eftir 40 ár.

Sem sagt, eftir fáeina áratugi er árleg losun orðin óvera miðað við að helmingunartíminn sé 10 ár.

Það er því ekki nóg að áætla augnabliksgildið á losun CO₂ úr framræstum mýrum. Við þurfum að þekkja það sem fall af tíma og þar með helmingunartímann (eða tímastuðulinn ef það hentar betur) við dæmigerðar íslenskar aðstæður. Þá fyrst getum við farið að ræða af viti um það hvort vit sé í að bleyta upp framræst land.

—

70 ára gamlir skurðir:
Um miðjan nóvember 2018 var ítarleg umfjöllun um endurheimt votlendis í Kveik Ríkissjónvarpsins.
http://www.ruv.is/kveikur/endurheimt-votlendis/

Meðal annars var viðtal við Sigurbjörn Hjaltason, bónda á Kiðafelli í Kjós sem hefur verið að fylla í skurði. Tilgangurinn er endurheimt votlendis.

Í Kveik kom fram að “Skurðirnir sem Sigurbjörn hefur unnið að því að fylla upp í eru frá um 1950…”

Það eru sem sagt 70 ár síðan þessir skurðir voru grafnir. Hve langt skyldi umbreyting jarðvegsins úr mýrarjarðvegi í “venjulega” mold vera komin, þ.e., hve mikið hefur losun CO₂ á tímaeiningu og flatareiningu minnkað á þessum 70 árum? Getur verið að losun CO₂ sé að mestu lokið?

Blautt land (mýri) losar metan. Getur verið að landið með fyrrverandi 70 ára skurðum fari að losa metan aftur þegar búið er að bleyta það upp? Er þá etv. verið að fara úr öskunni í eldinn, en hafa má í huga að metan er 25 sinnum áhrifameira sem gróðurhúsagas en koltvísýringur.

Samantekt:
Mýrar losa metan sem er 20 sinnum virkara gróðurhúsagas en koltvísýringur sem losnar meðan jurtaleyfar í þurrkuðum mýrum rotna og breytast í mold. Losun metans minnkar, en losun koltvísýrings eykst tímabundið meðan rotnun jurtaleyfa er í gangi. “Tímabundið” er lykilatriði.

Vissulega er magn mælt í kg á hektara metans í blautri mýri minna en koltvísýrings í þurrkaðri mýri fyrstu árin, en hver eru hlutfallsleg áhrif metans í blautri mýri og koltvísýrings meðan umbreytingin er í fullum gangi fyrstu árin og síðan næstu áratugi? Gleymum ekki að taka tímann sem líður með í reikninginn. Hver eru hlutföllin eftir t.d. 20 ár, og síðan eftir 50 ár?  (Allt miðað við upprunalegt ástand, þ.e. losun metans frá óraskaðri mýri).

Svæði sem þurrkuð hafa verið á undanförnum árum eru enn að losa koltvísýring, en eftir því sem tíminn líður minnkar losunin þar til hún verður ekki meiri en frá venjulegum úthaga, þ.e. óveruleg. Þegar það hefur gerst hefur bleyting landsins þveröfug áhrif við það sem ætlunin var vegna losunar metans sem þá hefst. Losun hinnar öflugu gróðurhúsalofttegundar metans fer þá smám saman á fullt og helst þannig um ókomna framtíð.

Hvort er skárra: Tímabundin losun koltvísýrings í fáeina áratugi frá þurrkaðri mýri, eða ótímabundin losun metans um alla framtíð frá bleyttu landi?

Það er eins gott að velta þessu aðeins fyrir sér áður en þurru landi er breytt í mýri í stað þess að rækta þar skóg.

 

Ítarefni: